Sunday, June 06, 2010

монгол дуу

бараг хагас литр кофэ чанаад тавичлаа..гадаа нартай, салхигүй,тогтуун ..хаалга цонхоо онгойлгоод салхи оруулсан болохоор өрөөнд сэрүүхэн, таатай..усанд ороод гаатай шампуниар толгойгоо угаачихсан чинь сэнгэнээд аятайхан.өчигдөр , мангас зүүдэлтэлээ мах идсэн болохоор өнөөдөр цадсан боохой аятай , ханамжтай..монголоос хүнд захиж авахуулсан Аюурын шинэ роман болох Бөөгийн домог өмнө минь дэлгээтэй.. ганбаатар дээр Урна дуулж байна...

...Дөрвөн чиг даваагий нь даваалаа даа
Дөрөө мээнь ээлэгдлэээээ......./зандан хүрэн/
ням гарагийн, үд дунд нэг иймэрхүү..амгалан бөгөөд тайван..

гэснээс, сүүлийн үед хуучины монгол дуу ихээр сонсож байгаа....уртын дуу /сонгодог!!/ , 70 80 аад оны нийтийн дуу(алтан үе байжээ), 「 Хүрээний бус 」богино дуунууд...Хүрээ дуунууд/өвөр монголын зүүн аймгуудад зохиогдоод ар монголд импортлогдсон дуунууд ч бий байх,.хамтатгаад хүрээний гэв/ гэдэгт 1900~1920 иод оны үед зохиогдсон болов уу гэмээр яг хятад дуу гэж хэлэхэд хэцүү ч , хятад манж үг ихтэй , дуулж байгаа арга барил нь ч гэсэн шанз хөгжим голлосон, хятад хүүхнүүд шиг хоолойгоо шахан байж дуулсан дуунуудыг багтаав..яах аргагүй л бидний соёлын нэг хэсэг боловч арай л биш юмаа..
Ян тай ван гөө гөө, Ян лин хуар,Ван лий ..бас нэг баахан байцай ,шанцай, жууцай байнаа хөө хөө гдг дууг чинь юу гэдэг билээ??..кк..тэр зүгийн дуунууд..нэг иймэрхүү

1.Уртын дууны нэр үнэхээр мэдрэмж сайтай , тансаг, шүлэг шиг юмаа..энгийн боловч утга төгөлдөр, дээр нь хэлэгдэх үеийн хэмнэл болоод уянгат байдал 「тасархай」 юм..хэдийг хэлээд үзэе..Эртний сайхан, Түмний эх, Жаахан шарга, Өргөн тал,Өвгөн шувуу, Хэрлэнгийн барияа, Сэрүүн хангай, Алсын газрын зэрэглээ,Энх мэндийн баяр,Уяхан замбативийн наран гэх мэт..шуранхай гэж юу вэ? гэдгийг уртын дууч Хонгорзул тайлбарлаж байна..

Юүтүүб дээрээс сүүлийн үеийн хэдэн дууны нэр харж үзлээ..хайр гсн үгийг ямар 「хайр гамгүй 」 хэрэглэнэ вэ??

Хайрлаж болохгүй хайр--гуравхан үгтэй гарчиганд хайр гэдэг үг 2 байна....дэлхийн 3 хүн тутмын 1 нь хятад гдг чукча онигоо шиг..kk.энэ сэдвээр зохиогдсон хуучины дуу нь Аргагүй амраг гсн нэртэй байх жишээтэй..хамаагүй уянгалаг бөгөөд уран байгаа биз??

Хайрын гэгээн бороо,Бодолд өнжсөн хайр, Буцааж болохгүй хайр /халит 90 ээд оны тохиролцооны дэлгүүр санаанд оров..бандан тас /,, Сэтгэлээс эрсэн хайр, Эвийн 2 хайр(энэ ямар утгатай вэ?) гэх мэт..

2.дууны шүлэгний тухайд уул нь уламжлалт монгол дуу хамаагүй cool бөгөөд dry байжээ..өнөөдрийнх шиг нялуун бөгөөд чамгүйгээр би үхэх нээ хатах нээ гэсэн нус нулимсандаа хутгалдсан 「нойтон」 дуу цөөхөн байж..далд битүү утгатай, эсвэл уг сэдэвтээ дөнгөж хүрэх төдий...За, тэр холын эртний жишээ биш юмаа гэхэд 70 аад оны сонгодогоос жишээ татая..Адарсүрэн гуайн Хонхон цэцэг хэмээх дуу

Хур бороо орохоор оо
Хонхон цэцэг сэргэнээ хө
Хонгор чамайгаа бодохоор
Хосгүй сэтгэл минь баяснаа хө

Уг дуу нь хайрын тухай дуу боловч сүүлийн 2 мөрөнд л дөнгөж шүргэх төдий, товчхон ,хөнгөхөөн дурдсан байна..эхний 2 мөрөнд, өөрийн сэтгэлийг байгалын үзэгдэлээр битүү зүйрлэсэн нь дуугаа тэнцвэртэй болгож өгсөн байна..давс хужир нь таарсан гэдэг шиг.. кофэ гоор зүйрлэвэл ,илүү дутуу холицгүй, хар кофэ эсвэл чанга, час хийсэн эспрэссо..

за, бас дахиад л юүтүүб дээрээс сүүлийн үеийн дурын дуугаар жишээ татая..Бат эрдэнэ гэдэг дуучины Миний хайр,миний хань гэдэг дуу юм байна../бусад дуучидын дуунууд ч гсн зарчимын хувид төстэй байгаа тул нэг л дуугаар жишээ болгов/

Сэтгэл итгэлийн гэгээ болж наддаа ирсэн
Эргэх цагийн аясыг дагаж нартад амьдарсан
Мөнхийн гэгээн хайраар тэтгэж хорвоог уяраасан
Миний насны итгэлт дагина
Миний хайраа хөө

нэрнээсээ авахуулаад, нуршуу, хэт нялуун,утга муутай, хямдхан зүйрлэл үгс, дээр нь тэнцвэр алга..эхний дуу нэг мөрөнд 4-5 үг байхаар зохицуулаад, бага зэрэг зөрсөн хэсгийг хө, аа оо гэх мэт холбоос авиагаар нөхсөн байхад 2 дахь дуунд ямар ч хэмнэл алга..нялуун байдлыг нь зүйрлэвээс, аяга кофэ нд 10 халбага чихэр хийчихсэн юм шиг.

за за залхуу хүрчихлээ..миний хэлэх гэсэн зүйл юу байсан бэ гэхээр, сүүлийн үед монгол юм бүхэн/дээл хувцас, дуу хуур,кино клип нээс эхлүүлээд/, энгийн боргил бөгөөд , натурал, примитив,агуулгыг эрхэмлэсэн сонгодог байдал,унаган төрхөөсөө холдоод гялтганасан, гялгар, хиймэл, өнгө шүтсэн, хямдхан зүг рүү яваад байна уу даа гэсэн бодол байлаа..

12 comments:

hasha said...

ardyn duu ch gesendee. hureenii heden shalig duunaas tsaash neg ih baihgui yumdoo.

hasha said...

yur ni baruun talruugaa mongoliin soyol evdegdeegui uldsen yumuudaa.
manai ardyn urlagynhan ene tuvaguudaas hol hotsorchee. umssun deel huvtsas, ur chadvaryg ni ch harsan.
oorsdiigoo turuuleed davhiad baigaa l gej bodoj baigaa baihdaa.

http://www.youtube.com/watch?v=n9_Mp0ZCe2Q

http://www.youtube.com/watch?v=4B0arVMNNQw

bayabaga said...

ertnii helbertee dohuu gdg utgaaraa tiim baij magadgui l yum..hel ayalga ni ch gesen..

hooomii nii tuhaid yamar ch medleggui tul heleh ug alga..

harin deelen deer uneheer tiim..manaih ter nud ereeljlem gyalgar torgo, saa hee, china dress shig yumnaas tatgalzah heregtei yum shig..

patatepatata said...

Mah zah geed, durgui hurchlee shuu huu...

Gehdee yums gyalan palan (tsalan gedeg bil uu?) gedegtei sanal niilne shuu.

Ulaan gomo mani meteesee iluu te? kekeke

patatepatata said...

chi bid hoyor gehdee nuguu *ene orchin uyeiin zaluus, er em ni medegdehgui urt ustei* enee teree geed ugleed baidag uvuu nar shig bolchihson yum shig te? keke

bayabaga said...

Uglee gsn chini aimaar hip hop style iin ovoo sanaand buuj baina...kk..

Odoonnii zaluus...gej neg uglej uzeh sen gj bagaasaa moroodson yum .odoo l tsag orj baih shig baina..:)

MNED said...

Odoonnii zaluus...gej neg uglej uzeh sen gj bagaasaa moroodson yum .odoo l tsag orj baih shig baina..:)


Ингэж хэлдэг болж байна гэхээр таны цэвэршилтийн нас тун дөхжээ. хэхэ

Eric said...

ovgon daichny yaria gedeg neg shuleg baidag biluu?
Minii bodloor ene duunii ug, gyalgar huvtsas ene ter ni orchin, tsag uyesee boldog yum shigee. Ayandaa togtvorjood ehelheer gaigui boloh biz. Gehdee l aimaar sanaa zovmoor duunuud bas ih bainaaa...lol

byambaa said...

unen l yum bichsen bna, deel gesen chin neg huuhen jinsen yubkan deer neeh hachin derviisen boginohoon yum umstsun yavahiig haraad shal durgui hurj bilee,bi terleg umsuud l enuugeer guigeed bdg bolohoor tiimerhuu yuman deer shuumjleltei handdagiin.

bayabaga said...

mned>
tegeel baih shig baina..

eric>
emgen partizanii yaria ??kk

byambaa>
harin teem...ter honhnii bayariin zurag ene ter uzej suuhad hachin hachin yum ih bainaa...

peakfinder said...

Denduu nyaluun gyalgar yumnii hoinoos l hoocoldood baina uu daa bid chin'. Ingeed bodohoor nuudelchin ahui, philosphoos ih holdoj baih shig sanagdah yum. Medeej hun yu taalahiig zaaj bolohgui ch zarimdaa chigluulj baimaar yum ih baih yumaa.

TAK said...

saihan niitlel boljee, chi neeree bichih gej alhiimaa, zugaaar l zurchihiimaa kkkk, nileen gaigui bichigleltei yu yu gui yu kk bi ch neg yum neegee haysaan , gevch zarim zuiliig ni sain oilgohgui l baina tuslaarai za